2020 թ. հուլիսի 7-16-ը ՄԱԿ-ում առցանց ֆորմատով անցկացվել է Տնտեսական և սոցիալական հարցերով խորհրդի (ECOSOC) հովանու ներքո հրավիրված Կայուն զարգացման բարձր մակարդակի քաղաքական ֆորումը, որի ընթացքում ՄԱԿ-ի անդամ պետությունները ներկայացրել են Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման մասին իրենց կամավոր գնահատման զեկույցները: Հուլիսի 10-ին Հայաստանը ներկայացրեց ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման Ազգային կամավոր գնահատման երկրորդ զեկույցը։
Բարձր մակարդակի ֆորումն այս տարի կրում էր «Արագացված գործողության և վերափոխման ուղիներ. գործողությունների տասնամյակի իրականացումը և կայուն զարգացման ապահովումը» (“Accelerated action and transformative pathways: realizing the decade of action and delivery for sustainable development”) խորագիրը։
Ֆորումը նպատակ ունի COVID-19 համավարակի համատեքստում նպաստել միջազգային համերաշխության բարելավմանը՝ տնտեսական նոր ցնցումներին արձագանքելու և Կայուն զարգացման օրակարգի իրականացման շուրջ ջանքերը մեկտեղու համար: Համաժողովին քննարկվել են աշխարհի առավել մեծ մարտահրավերները՝ սկսած աղքատությունից մինչև կլիմայի փոփոխություն, խաղաղությունից անվտանգություն, գենդերային հավասարություն և Կայուն զարգացման նպատակներին առնչվող մի շարք այլ հիմնախնդիրներ:
Համաժողովի ժամանակ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշն իր խոսքում ահազանգել է «COVID-19-ով պայմանավորված համավարակն ազդում է «Կայուն զարգացման 2030» օրակարգի նպատակներից յուրաքանչյուրի վրա»։
Նշվում է, որ COVID-19-ի տարածման հետևանքով գլոբալ ճգնաժամը մեծ ազդեցություն է թողել հատկապես մի քանի թիրախների վրա, օրինակ առողջապահական համակարգերը հեղեղված են հիվանդներով, բիզնեսներ են փակվել, 1.6 միլիարդ աշակերտներ դպրոցներ գնալ չեն կարող, աղքատներն ու անապահովները կրում են համաճարակի ողջ ծանրությունը, ակնկալվում է, որ տասնյակ միլիոնավոր մարդիկ կմատնվեն ծայրահեղ սովի և աղքատության։ Կանխատեսումների համաձայն, 2020 թվականին համավարակի հետևանքով մինչև 49 միլիոն մարդ կհայտնվի աղքատության ճիրաններում:
Խոսելով անհավասարության վերացման մասին, ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը շեշտադրել է տնտեսությունների՝ ավելի կայուն և արդար դարձնելը։ Այն ներկայացվում է որպես գլոբալ աղքատության նվազեցման հիմնական ռազմավարություն:
Գուտերեշի զեկույցի հաջորդ թեման ածխաթթու գազի նվազեցումն է։ Նշվել է, որ այդ ուղղությամբ առաջընթացը վերջին տարիներին դանդաղել է։ Գլխավոր քարտուղարն ընդգծել է, որ այս ոլորտում հավակնոտ ու անհապաղ գործողությունները միակ կենսունակ ուղին են, որոնք հնարավոր կդարձնեն կլիմայի փոփոխության սահմանափակումը, կպաշտպանեն մարդկանց կենսապահովման միջոցներն ու էկոհամակարգերը։ Նման գործողությունները կհանգեցնեն նաև զուտ տնտեսական արդյունքի՝ համաշխարհային տնտեսության մեջ խնայելով տասնյակ տրիլիոնավոր դոլարներ: Կազմակերպության ղեկավարն ընդգծել է միջազգային համագործակցության ու հանդուրժողականության կարևորությունը ճգնաժամից հետո, ինչը մարտահրավերներին լայնածավալ և բազմակողմանի պատասխանի հնարավորություն կտա, կնվազեցնի ապագա ճգնաժամերի ռիսկն ու աշխարհը կմոտեցնի Կայուն զարգացման նպատակների օրակարգին։
Հոդվածը պատրաստվել է ՕքսԵՋեն հիմնադրամի կողմից՝ «Նոր Հայաստան՝ ժամանակակից խորհրդարան» ծրագրի շրջանակներում: Ծրագիրն իրականացվում է ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի կողմից՝ ՀՀ Ազգային ժողովի հետ համագործակցությամբ, Միացյալ Թագավորության «Լավ կառավարման հիմնադրամի» և Շվեդիայի կառավարության ֆինանսական օժանդակությամբ։
